KORİDOR ANALİZ – KANAL 7 DIŞ HABERLER SERVİSİ BARTU EKEN
Tüm bunlar, dünya üzerindeki uluslararası ticaret rotalarının önemini her gün artırıyor.
Çin’in Kuzey, Orta ve Güney Koridoru…
Türkiye’nin önemli rol oynadığı Zengezur Hattı, Irak’la beraber gerçekleştirilmesi amaçlanan Kalkınma Yolu Projesi ve Batı’nın alternatif planları…
Ülkeler ulusal çıkarlarına bağlı olarak hamlelerini özenle yaparken, projelerin önemlerini ve olası tehditleri dikkatle incelemek gerekiyor.
Çin’in Kuzey, Orta ve Güney Koridorları Pekin’in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında oluşturduğu büyük ölçekli uluslararası ticaret ve altyapı projelerinin bir parçası olarak kabul edilebilir. Bu koridorlar, Çin’in Asya, Avrupa ve Afrika arasındaki ticaret yollarını genişletmeyi ve modernleştirmeyi amaçlayan kara ve deniz yollarını içeriyor. Çin’in kuzeyinden başlayan Kuzey Koridoru, Kazakistan, Rusya ve Belarus üzerinden Avrupa’ya ulaşıyor.
Yaklaşık 10 bin kilometrelik ticaret hattı, Trans-Sibirya Demiryolu ve diğer bağlantılı demiryolu ağları ile destekleniyor. Bu koridor, Çin’in batıya açılan en eski ve en uzun kara yolu bağlantılarından biri olarak kabul ediliyor.
Kuzey Koridoru’nun bir başka işlevi ise Rusya ile olan ekonomik ve stratejik işbirliğini güçlendirmesi. Zira Ukrayna Savaşı ile dünya siyasetinde git gide yalnızlaşan Kremlin’in, Çin gibi güçlü bir ortağa ihtiyacı bulunuyor. Keza Pekin yönetiminin de, bilhassa ABD’den gelebilecek askeri tehditlere karşı, Rus Ordusu’nun askeri varlığından faydalanması, iki ülkeyi gün geçtikçe birbirine yaklaştırıyor. Söz konusu koridor ticaret hatlarının en güvenlilerinden biri olarak kabul edilebilir. Nitekim yol boyunca herhangi bir terör tehdidi ve askeri anlamda istikrarsızlık söz konusu değil.
ORTA VE GÜNEY KORİDOR ÇİN İÇİN HAYATİ DEĞERE SAHİP
Orta Koridor ise Çin’in batısından başlayarak Kazakistan, Hazar Denizi, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşıyor. Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu bu koridorun kritik bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Alternatif bir rota olarak, özellikle her ne kadar müttefiklik ilişkisi içinde olsalar da, bu yol Rusya ile yaşanabilecek gerilimlerde stratejik bir öneme sahip. 7 bin kilometrelik koridor, Orta Asya ülkeleri ile Çin arasındaki ekonomik bağları güçlendirmesi yönünden de mühim. Ayrıca transit geçiş sürelerini azaltarak, yeni pazarlara erişimi artırıyor.
En uzun ve güvenliği daha zor olan koridor ise kuşkusuz Güney Koridoru. Uzunluğu 20 bin kilometreye ulaşıyor ve bir ürünün taşınma süresi 1.5-2 aylık bir süreç alıyor. Güney Koridoru, Çin’in güneybatısından başlıyor.
Sırasıyla Myanmar, Bangladeş, Hindistan, Pakistan, İran ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşıyor. Hint Okyanusu’na ve Orta Doğu’ya doğrudan erişim sağlayan hat, enerji ve ticaret yollarının çeşitlendirilmesini sağlıyor.
Deniz ticaret yollarındaki tıkanıklıkları ve riskleri azaltmayı amaçlayan koridorla Güney Asya ve Orta Doğu pazarlarına daha kolay erişim sağlanması da hedefleniyor. Çin, bu projeler için büyük maliyetler üstlenmiş olup, uzun vadede bu yatırımların karşılığını almayı amaçlıyor. En çok ihraç edilen ürünlerse ; Elektronik, makine, tekstil ürünleri, kimyasal ürünler, ilaçlar, otomobiller, araçların yedek parçaları ve çelikle metal ürünleri olarak biliniyor.
ZENGEZUR KORİDORU TÜRK DÜNYASINI BİRLEŞTİREBİLİR
Ticaret rotalarından bir diğer önemli hat ise Zengezur Koridoru. Proje, Güney Kafkasya’da Azerbaycan’ın batı bölgelerini Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne ve dolayısıyla Türkiye’ye bağlamayı amaçlayan bir ulaşım ve lojistik çalışmasını içeriyor.
Bu koridor, Zengezur bölgesinden geçerek Azerbaycan ile Nahçıvan’ı kara yoluyla birleştirmeyi hedefliyor. Ermenistan’ın güneydoğusundaki Zengezur bölgesinden geçen hat, Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlayan en kısa yol biliniyor.
Türkiye, Azerbaycan ve Nahçıvan arasında doğrudan bir ticaret ve ulaşım hattı oluşturması planlanan koridorun, bölgenin ekonomik kalkınmaya katkı yapması bekleniyor. Bu durum kuşkusuz birçok alanda ortaklığı bulunan Ankara ve Bakü’nün bölgesel etkisini artırabilir.. Ayrıca Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkasya ile bağlantısını güçlendirir ki; jeopolitik anlamda bu oldukça önemli bir girişim olacaktır. Nitekim Cumhuriyet tarihinden bu yana ilk kez Türk Devletleriyle fiziksel bağlantının sağlanması da; Türk-Azerbaycan ittifakının genişlemesine yol açabilir.
Zengezur Koridoru’nun güvenliği, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesine bağlı olarak görülebilir. Bu kapsamda, uluslararası izolasyondan kurtulmak isteyen Erivan yönetiminin yüzünü NATO’ya dönmesi;
Azerbaycan’la yeni bir çatışma istemediğini sık sık tekrarlaması oldukça önemli. Bu anlamda taraflar arasında bölgede barış ve istikrarın korunması için diplomatik çabalar sürdürülüyor. Tahran yönetimiyse bu anlaşmanın sağlanmasını İran’ın bölgesel etkisini düşürebileceği kaygısıyla durdurmak istiyor.
KALKINMA YOLU PROJESİ ANKARA-BAĞDAT HATTINI GÜÇLENDİRECEK
Irak’ın yeniden inşası ve bölgesel istikrar için önemli olan bir diğer çalışma ise kuşkusuz Kalkınma Yolu Projesidir. Türkiye ve Irak arasında geliştirilen büyük ticaret girişimi, Irak’ın Basra limanından başlayarak Türkiye’nin güneydoğusuna ve oradan da Avrupa’ya uzanan bir demiryolu ve otoyol ağı oluşturmayı hedefliyor. Bu proje, ekonomik kalkınma, bölgesel entegrasyon ve ticaretin artırılması açısından büyük bir öneme sahip…
Türkiye ve Irak arasındaki ticaret hacmini artıracak projeyle birlikte, bölgede ortak güvenlik operasyonlarının artması bekleniyor. Çünkü hattın korunması için başta PKK ve DEAŞ gibi terör örgütlerinin hattan uzak tutulması gerekiyor.
Geçtiğimiz yıllarda petrol boru hatlarına saldırılar yapan teröristlerin, tekrar sabotaj eylemlerine girişeceğini düşünmemek hata olacaktır. Türkiye, bu projeyle Orta Doğu’daki stratejik konumunu güçlendirmeyi hedeflerken; Avrupa’ya olan kara bağlantısını güçlendirerek enerji ve ticaret yollarında kritik bir rol oynamayı amaçlıyor.
Projeyle Irak’tan Türkiye’ye Petrol ve petrol ürünleri, doğalgaz, kimyasal ürünler ve tarım ürünleri ihraç edilmesi planlanırken; Türkiye’den Irak’a tekstil, makine ve teçhizat, elektronik ürünler, gıda ürünleri ve inşaat malzemelerinin ihraç edilmesi bekleniyor..
