Beyoğlu Belediyesi, Sultan Abdülaziz’in Fransız Katolik cemaati Saint Vincent de Paul’ün Hayırsever Kızları’na verdiği Fransız Yetimhanesi’ne 1866’da 1 Haziran’da bir fermanla el koydu. Mahkeme süreci devam ederken belediye ‘peyzaj çalışması’ gerekçesiyle yetimhanede yıkım işlemine başladı. Çalışmalar sırasında tarihi salon, duvarlar, salona giden merdivenler, seramikler ve bir koridor ortaya çıkarıldı. Hasar gören bu yapıların ortaya çıkması üzerine belediye yetkilileri kalıntıları toprak ve betonla kapattı. Çalışmalarını tamamlayan Beyoğlu Belediyesi, bahçede kafe açtı.
İSTANBUL’DAKİ TARİHİ YAPILARIN BÖLÜMLERİ
Eski Fransız Yetimhanesi, Kartonpiyer Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Müzede 3.000 civarında kartonpiyer kalıbı ve sadece Türkiye’de bulunan 1653 tarihli İsa’nın çarmıha gerilişini konu alan dört betimleme sergileniyor. Bu desenlerin ortasında İstanbul’daki Topkapı Sarayı, Yıldız Sarayı gibi tarihi yapıların motifleri ve kartonpiyer desenleri de yer almaktadır. Bahçede 1870’lerde yapılan yetimhanenin salonları yer alıyor.
Fransa Başkonsolosluğu, bu çalışmaların engellenmesi ve haciz sürecinin durdurulması için mahkemeye başvurdu. İstanbul 2. İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı aldı. Ancak mahkeme kararına rağmen belediye dozerlerle ilgili çalışmalarını sürdürdü. Şikayetler üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü İstanbul 2 Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan bir grup, bölgede incelemelerde bulundu.
Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Meclisi Müdürlüğü, burada yaptıkları incelemenin ardından Beyoğlu Belediyesi’nden ‘derhal’ faaliyetlerini durdurmasını istedi. Ancak Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız bu kararın gereğini yerine getirmedi. Belediye yönetimi kiraları yüzde 100 artırdı ve kartonpiyer müzenin boşaltılmasını istedi. Müzede bulunan kalıpların boşaltılmaması halinde çöpe atılacağı belirtildi. Belediye daha sonra müzenin bulunduğu binanın kapısını kilitledi. 57 yıllık müze kartonpiyer atölyesinin sahibi Cemal Cinbiz aylardır içeri alınmıyor.
İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi, Beyoğlu Belediyesi’nin İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararına yaptığı itirazı reddetti. Mahkeme, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddiaların, hukuki ve hukuki gerekçeleri Dairemizce de uygun bulunan İstanbul 2. İdare Mahkemesi kararının iptalini gerektirecek nitelikte olmaması nedeniyle temyizin reddine karar vermiştir.
Ne oldu?
Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız ve ekibi, geçen yıl mülkte bulunan Cemal Cinbiz’e giderek binayı kendilerine devretmesini istedi. Ancak Cinbiz, 56 yıl kiracısı olduğu binanın Fransızlara ait olduğunu ve kirayı Fransız Büyükelçiliğine bağlı bir vakfa ödediğini belirterek bu teklifi reddetti. Olumsuz yanıt alan Yıldız, iddiaya göre “Nasıl alacağımı biliyorum” diyerek binayı terk etti. Kısa bir süre sonra belediye yetkilileri ile çok sayıda zabıta ve polis 1 Haziran sabahı baskın düzenleyerek binayı boşaltmak için harekete geçti. İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nin aynı gün yürütmeyi durdurma kararına rağmen polis ekipleri Zanaat Atölyesi’ne girerek tahliye etmeye başladı.
Daha sonra Beyoğlu Belediyesi’nin talebi üzerine Defterdarlık tarafından binaya kayyum atandı. Fransa Başkonsolosluğu kararın iptali için mahkemeye başvurdu. Belediye ekipleri, alçı pervazların yapıldığı atölyenin tüm malzemelerine el koydu. Yetimhane döneminden kalan sera ve merdiven demirleri söküldü.
1970 yılından bu yana Fransız büyükelçiliğine kira ödeyen Cemal Cinbiz, dövülerek 4 katlı binadan dışarı çıkarıldı. Kartonpiyer Müzesi’nde sergilenen kartonpiyer kalıpları zarar görmüştür. Bahçeyi çevreleyen 250 metre uzunluğundaki demir parmaklıklar ve bahçedeki kolonlar söküldü. Hasarın büyük olduğunu belirten Cinbiz, taşıma sırasında tarihi değeri olan çok sayıda sandık ve bölmenin kaybolduğunu öne sürdü. Son tahliyenin ardından, Fransız hükümeti soruşturma için bir heyet gönderdi. Heyet, yaptığı incelemelerin ardından Beyoğlu Belediyesi’ne dava açtı. İlk duruşma 21 Şubat’ta saat 10.20’de İstanbul 13. Sulh Ceza Hakimliği’nde görülecek. Ancak belediye ön dava çalışmalarına başladı.
